Ξεμένουμε από ελπίδες
Ο χρόνος κυλάει όπως η άμμος μέσα στην κλεψύδρα και δυστυχώς δεν θα έχουμε τη δυνατότητα όταν η άμμος τελειώσει να γυρίσουμε ανάποδα την κλεψύδρα και να αποκτήσουμε κι άλλο χρόνο. Ίσως βέβαια ο πολιτικός κόσμος να πιστεύει πως έχουμε ατελείωτο χρόνο να διορθώσουμε τα δημοσιονομικά μας. Η αλήθεια όμως είναι πως ήδη βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού.
Όσοι δουλεύουν ακόμα σε αυτή τη χώρα γνωρίζουν καλά πως ο παραγωγικός ιστός έχει διαλύσει. Μέσα σε δύο χρόνια – τα οποία ήταν γεμάτα αστοχίες- το πιο παραγωγικό κομμάτι της χώρας διέλυσε. Η βαθιά ύφεση και η υψηλή ανεργία δίνουν μία εικόνα, αλλά η αλήθεια είναι ακόμα πιο σκληρή. Δυστυχώς οι εκλεγμένοι πολιτικοί μας αδυνατούν να το κατανοήσουν, ίσως γιατί δεν κυκλοφορούν στην αγορά, δεν παλεύουν καθημερινά για το μεροκάματο ή δεν έχουν τους σωστούς συμβούλους για να τους ενημερώσουν.
Από αυτό λοιπόν το βήμα τους ενημερώνω πως οι ελπίδες έχουν λιγοστέψει επικίνδυνα. Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο έφυγαν από τις ελληνικές τράπεζες καταθέσεις ύψους 17 δισ. ευρώ και τον Νοέμβριο άλλα 5 δισ. ευρώ. Το δημοψήφισμα, οι ατυχείς δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, η κόντρα του με την Τρόικα, αλλά κυρίως τα αποτελέσματα στην εκτέλεση του προϋπολογισμού έχουν ως αποτέλεσμα την εκροή καταθέσεων. Οι τράπεζες βλέπουν τη θέση τους να δυσχεραίνει περαιτέρω και παράλληλα μειώνονται τα διαθέσιμα κεφάλαια στην αγορά, κλείνουν οι επιχειρήσεις και άρα βαθαίνει η ύφεση και αυξάνεται η ανεργία. Η αγορά έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στην καλύτερη και πιο γρήγορη απορρόφηση των 15 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ, μετά την απόφαση για μικρότερη συμμετοχή του δημοσίου. Ελπίζει στο να μπορέσει να αντλήσει κεφάλαια σε μία εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία και μέσα σε ένα περιβάλλον ασφυκτικής έλλειψης ρευστότητας. Θα μπορούσε όμως ο κόσμος να έχει περισσότερες ελπίδες. Μπορούν αυτές οι ελπίδες για παράδειγμα να αυξηθούν αν κινηθεί και λίγο το κομμάτι των αποκρατικοποιήσεων. Δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας και νέοι οργανισμοί που το μόνο έργο που έχουν παρουσιάσει μέχρι σήμερα είναι η πρόσληψη εταιρείας δημοσίων σχέσεων. Αλήθεια γιατί καθυστερούμε τόσο στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας; Πόσο κερδισμένη θα έβγαινε η ελληνική κοινωνία από την αξιοποίηση για παράδειγμα του «Ελληνικού»; Τα χρήματα που θα εισέπραττε το κράτος θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στην αποπληρωμή χρεών που έχει προς τον ιδιωτικό τομέα και παράλληλα από την αξιοποίηση θα άνοιγαν εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Θα ξεκινούσε ξανά η μηχανή της ανάπτυξης. Όμως κωλυσιεργεί το κράτος για μία ακόμη φορά. Ελπίδες θα μπορούσαν να υπάρξουν αν οι τράπεζες έκαναν χρήση των κεφαλαίων του ταμείου χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτό θα σήμανε την κρατικοποίησή τους, αλλά σήμερα βλέπουμε τις τιμές των μετοχών να βυθίζονται καθημερινά γιατί βλέπουν οι επενδυτές πως δεν υπάρχει μέλλον γι’ αυτές. Δεν υπάρχουν επενδυτές να συμμετάσχουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, οι ίδιες οι τράπεζες δεν μπορούν να χορηγήσουν νέα δάνεια, ενώ δεν μπορούν να εισπράξουν και τα παλιά. Αργά ή γρήγορα θα χτυπήσουν την πόρτα του ταμείου. Ελπίζω μόνο να μην είναι πολύ αργά. Αν σήμερα απορροφούσαν κεφάλαια θα μπορούσαν να τα ρίξουν στην πραγματική οικονομία και να ξεκινήσουν να λειτουργούν εκ νέου οι επιχειρήσεις.
Όσο όλα όσα πρέπει να γίνουν δεν γίνονται, τόσο η χρεοκοπία έρχεται πιο κοντά. Ποιος μπορεί σήμερα να εγγυηθεί πως η επόμενη δόση θα εκταμιευτεί κανονικά; Υπενθυμίζω πως το ύψος της προσεγγίζει τα 90 δισ. ευρώ και οι εταίροι μας δεν θα τα δώσουν εύκολα, χωρίς εμείς να έχουμε κάνει αυτά που πρέπει. Σήμερα δημοσιεύματα αναφέρουν πως παρά τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού, το έλλειμμα μπορεί να προσεγγίσει ακόμα και το 11%. Αν δεν δώσει λοιπόν η Τρόικα την επόμενη δόση η χώρα θα χρεοκοπήσει. Και μπορεί η χρεοκοπία να είναι εντός ευρώ (αφού απαιτούνται τουλάχιστον 2½ χρόνια προετοιμασίας), αλλά είμαι σίγουρος πως κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει. Πολύ φοβάμαι πως οι συνέπειες θα είναι πιο αρνητικές από αυτές που έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς στα μέσα ενημέρωσης. Οφείλουν τα πολιτικά κόμματα να κάνουν ό,τι χρειάζεται ώστε να μην χρεοκοπήσει η χώρα. Να αξιοποιήσουν άμεσα την δημόσια περιουσία προκειμένου να αυξηθεί η ρευστότητα της αγοράς και φυσικά να περιοριστούν οι υπέρμετρα υψηλές κρατικές δαπάνες.