Η γερμανική στάση προς την Ελλάδα.
Η επί μακρόν επαμφοτερίζουσα Γερμανική στάση στο ζήτημα της στήριξης της Ελληνικής οικονομίας τις τελευταίες εβδομάδες έχει αναμφισβήτητα προβληματίσει ιδιαίτερα. Παρά τις αδιαμφισβήτητες ελληνικές ευθύνες για την υπερχρέωση της χώρας αλλά και την προφανή πλέον αδυναμία εξυπηρέτησης των συντόμως ληξιπρόθεσμων δανείων της στις διεθνείς αγορές, το ελληνικό πρόβλημα συνιστά πλέον πρόβλημα της ευρωζώνης ως αποτέλεσμα των καταιγιστικών κινήσεων της διεθνούς κερδοσκοπίας επί των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων (spread μέχρι και πάνω από 1000 μ.β!). Απειλεί δε πλέον με την ενδεχόμενη μετάδοσή του σε άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου (Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία με αρκούντως σοβαρά προβλήματα δημόσιου χρέους και ελλείμματος) τη συνοχή ολόκληρης της ευρωζώνης !
Ευλόγως όλοι έχουμε αναρωτηθεί τί υπαγόρευσε τη στάση της Γερμανίας που μόλις τις προηγούμενες ημέρες φάνηκε να συνειδητοποιεί το μέγεθος του διακυβεύματος διαβεβαιώνοντας ότι θα συμμετάσχει στο μηχανισμό στήριξης Ε.Ε.-ΔΝΤ-ΕΚΤ. Μπορούν λοιπόν να επισημανθούν τα παρακάτω:
- Πολιτικοί λόγοι. Πρόκειται για τις διαφωνίες των κυβερνητικών εταίρων (Χριστιανοδημοκρατών-Ελευθέρων Δημοκρατών) σε περίοδο μάλιστα προεκλογική ενόψει των κρίσιμων εκλογών της 9ης Μαΐου επί περιοχών της Βεστφαλίας και Ρηνανίας που πληθυσμιακά ξεπερνούν το 20% της Γερμανίας. Η διαφωνία συνίσταται επί της σκοπιμότητας συμμετοχής της Γερμανίας σε δανειακό πρόγραμμα με ιδιαιτέρως κερδοφόρο γι΄ αυτήν αποτέλεσμα για την αποπληρωμή των υποχρεώσεών της προς τους πιστωτές της! Άρα, οι Γερμανοί δεν χαρίζουν χρήματα στους Έλληνες. Επιπλέον, ο δανεισμός γίνεται προς μια χώρα με σημαντικές εμπορικές δοσοληψίες με τη Γερμανία. Μάλιστα, το διμερές εμπορικό ισοζύγιο μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδος είναι πλέον τόσο πλεονασματικό υπέρ της Γερμανίας που υπερκαλύπτει τα τελευταία έτη το σύνολο των πόρων που λαμβάνει η Ελλάδα από την Ε.Ε.! Γιατί λοιπόν ήταν τόσο δύσκολο πολιτικά να εξηγηθεί στους Γερμανούς πολίτες ότι η καθυστέρηση ανταπόκρισης της Γερμανίας στον μηχανισμό στήριξης πλήττει πρωταρχικά τα ίδια τα Γερμανικά συμφέροντα (επιχειρήσεων και τραπεζών που επιπλέον κατέχουν μέγα μέρος των ελληνικών ομολόγων με υπαρκτό τον κίνδυνο επιμήκυνσης της αποπληρωμής τους ;).
- Η Ελληνική ιδιαιτερότητα. Η προκλητική απόκλιση των δημοσιονομικών μεγεθών της Ελλάδος (έλλειμμα 2009 14% του ΑΕΠ και χρέος ίσως τελικά 120%!) έχει ερεθίσει τους Γερμανούς καθώς μέχρι τον Οκτώβριο αναφερόμαστε σε πολύ υποδεέστερους αριθμούς. Επί πλέον οι χειρισμοί των δημοσιονομικών μεγεθών επί της προηγούμενης κυβέρνησης (η γνωστή απογραφή) συνιστούσαν ουσιαστική καταγγελία λογιστικών αλχημειών των προ αυτής κυβερνήσεων. Επομένως, η Ε.Ε. (συνεπώς και η Γερμανία) θεώρησε ότι διαχρονικά τα ελληνικά κόμματα προβαίνουν σε δημοσιοποίηση ψεύτικων στοιχείων για τα δημοσιονομικά μεγέθη. Αυτό συνιστά αληθινή ύβρη για τη Γερμανική νοοτροπία που θεωρεί ως αληθινό σιδηρού κανόνα την τήρηση της δημοσιονομικής ορθοδοξίας. Και η Ελλάδα όχι μόνο παραβίασε τα κριτήρια του Μάαστριχτ προκλητικά και αδικαιολόγητα αλλά έδινε διαχρονικά ψευδή στατιστικά στοιχεία. Θεωρούν, επομένως, ότι η Ελλάδα μπήκε στην ευρωζώνη με αμφιλεγόμενα τουλάχιστον στοιχεία και προβληματίζονται σοβαρά, ενώ ορισμένα έντυπα υιοθέτησαν καταφανώς προσβλητικούς τρόπους έκφρασης για τη χώρα μας, τις ελληνικές συνήθειες και την ελληνική ιστορία. Ενδεχομένως δε, εξετάζουν τρόπους με τους οποίους θα πιεστούμε να αποχωρήσουμε οικειοθελώς από το ευρώ.
- Η Γερμανική ιδιαιτερότητα. Όλοι γνωρίζουμε για την περίφημη οργανωτική ικανότητα των Γερμανών. Την περίφημη πειθαρχία με καταβολές από τους Τεύτονες. Την Προτεσταντική ηθική που διαπνέει μέγα μέρος της Γερμανικής κοινωνίας οδηγώντας σε υποδειγματική εργασιακή συμπεριφορά αλλά και σε συντηρητική οικογενειακή δια βίου ζωή. Γερμανοί ήταν ο Μπετόβεν, ο Μαρξ , ο Γκαίτε, ο Σίλερ και άλλοι σημαντικοί εκπρόσωποι των τεχνών, των γραμμάτων και των επιστημών ενώ 44 Γερμανοί πήραν βραβείο Νοbel. Γερμανικό ήταν το μεγαλύτερο φιλελληνικό κίνημα στην Ευρώπη και σε Γερμανούς αρχιτέκτονες οφείλουμε τα σημαντικότερα νεοκλασικά κτίρια της Αθήνας, ενώ το διασημότερο μνημείο του Βερολίνου, η Πύλη του Βρανδεμβούργου, κοσμείται με 12 δωρικούς κίονες. Ταυτόχρονα όμως, Γερμανοί προκάλεσαν τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και Γερμανικές εντολές προκάλεσαν τις θηριωδίες του Άουσβιτς. Αναμφισβήτητα λοιπόν, ο Γερμανικός λαός είναι χαρισματικός, συχνά αλαζονικός και υπεροπτικός ενώ κάποιες φορές η έξαρση του εθνικισμού οδηγεί την ηγεσία του στη διάπραξη μεγάλων ιστορικών λαθών.
Ας ευχηθούμε η παρούσα οικονομική ισχύς της Γερμανίας να μην οδηγήσει σε διαμόρφωση στρατηγικών επιλογών που να οδηγούν τη χώρα σε απομάκρυνση από την Ευρωπαϊκή τροχιά που ακολούθησε τα τελευταία 50 χρόνια. Ας ευχηθούμε να συνεχίσει να πορεύεται με φιλοσοφία αλληλεγγύης προς τα λοιπά μέλη της ευρωζώνης και ιδιαίτερα προς τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου οι πολίτες των οποίων χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερα γερμανικά προϊόντα τα τελευταία χρόνια συμβάλλοντας καθοριστικά στην γερμανική οικονομική ισχύ και αποδεχόμενοι στην πράξη την πολιτική βελτίωσης της γερμανικής ανταγωνιστικότητας μέσω της συγκράτησης των μισθολογικών αυξήσεων. Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι Γερμανοί πολίτες επιλέγουν να περάσουν αρκετούς μήνες το χρόνο σε μια χώρα του ευρωπαϊκού νότου αγοράζοντας εκεί μια κατοικία μετά τη συνταξιοδότησή τους.
Ας ευχηθούμε, τέλος, οι επιλογές της Γερμανικής ηγεσίας να μην προσομοιάζουν με εκείνες των προκατόχων τους το 1914 και το 1940, που θα σήμαινε για τα σημερινά δεδομένα ότι η συντήρηση της εξαγωγικής ισχύος συνιστά τον μείζονα στόχο στον παγκόσμιο οικονομικό στίβο. Αυτό θα σήμαινε ακόμη ότι ο ανταγωνισμός με την άλλη μεγάλη εξαγωγική δύναμη, την Κίνα δηλαδή, επιβάλλει την υιοθέτηση οποιωνδήποτε μέτρων απαιτούνται για να διατηρηθεί διαχρονικά η Γερμανική οικονομική ισχύς κοντά στην Κινεζική. Σε αυτό το σενάριο, η συμμετοχή της Γερμανίας σε ένα ακόμη πακέτο βοήθειας προς μια ακόμη χώρα του μεσογειακού νότου (Πορτογαλία, Ισπανία κ.ο.κ.) σε συνέχεια του ελληνικού, κάθε άλλο παρά αυτονόητη πρέπει να θεωρείται και τότε, ενδεχομένως, η ευρωζώνη θα δυναμιτιζόταν από της γερμανικές νομισματικές επιλογές (έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ!). Ας ελπίσουμε λοιπόν, οι κινήσεις της Γερμανικής ηγεσίας (παρούσας και μελλοντικής) να επανέλθει σε συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους της και η καθυστέρηση της ανταπόκρισής της στην συμμετοχή της στο μηχανισμό στήριξης της ελληνικής οικονομίας να σχετίζεται αποκλειστικά με τα εσωτερικά της θέματα ή την ελληνική ιδιαιτερότητα.