Αναζητώντας την αλήθεια
Στο μάτι του κυκλώνα βρέθηκαν οι ελληνικές τράπεζες το τελευταίο διάστημα. Εκτεταμένες ρευστοποιήσεις στο ΧΑ αποτύπωναν την αποστροφή των ξένων επενδυτών για την Ελλάδα, αλλά και πολλές κατηγορίες για μη παροχή «βοήθειας» στις ελληνικές επιχειρήσεις «εκτοξεύτηκαν» από το εσωτερικό. Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται τραπεζοκεντρική, με την πορεία της να εμφανίζει υψηλή συσχέτιση με την αποδοτικότητα των ελληνικών τραπεζών. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες φάνηκε ότι αυτή η σχέση είναι αμφίδρομη. Το υπέρογκο δημόσιο χρέος, τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και η κακή διαχείριση των δημόσιων δαπανών προκάλεσαν την εκτόξευση του spread του ελληνικού 10ετούς ομολόγου, πιέζοντας τις αξίες των τραπεζών. Παράλληλα, η ανακοίνωση της σταδιακής άρσης παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ που θα αρχίσει από τον προσεχή Ιούνιο και η απόφαση για μη αποδοχή εγγυήσεων με διαβάθμιση κάτω του Α- από τα τέλη του 2010 αναμένεται να δημιουργήσει προβλήματα ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα. Εκτός από τον κίνδυνο ρευστότητας, ο πιστωτικός κίνδυνος από την αύξηση των επισφαλών δανείων και ο κίνδυνος από την έκθεση σε χώρες της ΝΑ Ευρώπης θεωρούνται δυο από τους πιο σημαντικούς κινδύνους στην κερδοφορία των τραπεζών.
Είναι όντως τόσο δύσκολη η κατάσταση; Είναι σωστό να βασιζόμαστε σε γενικεύσεις για όλες τις ελληνικές τράπεζες; Η αύξηση των δεικτών για επισφαλή δάνεια μπορεί να οφείλεται όχι τόσο στην αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατ’ απόλυτη τιμή άλλα στη μείωση των χορηγήσεων (που τίθεται στον παρανομαστή του κλάσματος), που φαντάζει αρκετά λογικό αν σκεφτούμε ότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο ύφεσης. Αρκετές τράπεζες διαθέτουν πολύ καλή κεφαλαιακή διάρθρωση σύμφωνα με τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, λόγω απουσίας τοξικών επενδυτικών προϊόντων. Η απόφαση της ΕΚΤ για τη σταδιακή απόσυρση του πακέτου ρευστότητας λήφθηκε σε χρονική στιγμή η οποία δεν αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Εκτιμώ ότι η πιθανότητα παράτασης εφαρμογής αυτής της απόφασης είναι αρκετά μεγάλη, δεδομένου ότι μια τέτοια απόφαση έμμεσα θα επηρεάσει και άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες. Από τον Νοέμβριο 2009 παρατηρείται μια ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομία και εκτιμάται ότι θα επεκταθεί και στις οικονομίες της Ν.Α. Ευρώπης στις οποίες οι ελληνικές τράπεζες έχουν έκθεση. Τέλος, το νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για παροχή 20 δισ. ευρώ σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η σταδιακή μείωση στο φόρο μη διανεμόμενων κερδών από 25% σε 20% (24% το 2010), θα βελτιώσει την επιχειρηματικότητα και την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Επομένως οι εξελίξεις θα είναι καλύτερες απ’ ότι τώρα φαίνονται.