Σοβαρές μεταρρυθμίσεις χωρίς διαβούλευση

 

Μείζονος σημασίας αλλαγές, που αφορούν κυρίως την οργάνωση και λειτουργία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, επιχειρεί να εισαγάγει αυτή την περίοδο το υπουργείο Οικονομίας, με νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή και έχει θέμα «Σύστημα Άυλων Τίτλων, διατάξεις για την Κεφαλαιαγορά, φορολογικά θέματα και λοιπές διατάξεις».

 

Ο Σύνδεσμος Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών (Σ.Μ.Ε.Χ.Α.), ως φορέας-συνομιλητής της Πολιτείας επί θεσμικών θεμάτων της Κεφαλαιαγοράς, οφείλει για λόγους αρχής να επισημάνει, ότι οι σοβαρές μεταρρυθμίσεις που προτείνονται με το νομοσχέδιο δεν αποτελούν προϊόν διαβούλευσης με τους φορείς της αγοράς, που θα έδιναν την ευκαιρία στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών να ενσωματώσει στο νομοσχέδιο τις εποικοδομητικές παρατηρήσεις και προτάσεις τους.
Υπενθυμίζουμε ότι ήδη από τις 7/9/2005, ο τέως υπουργός Οικονομίας κ. Γ. Αλογοσκούφης είχε δημοσιεύσει απόφασή του, περί «της συμμετοχής εκπροσώπων του ΣΜΕΧΑ στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την κατάρτιση νομοσχεδίων σχετικών με την Κεφαλαιαγορά».
Παρά ταύτα, όμως, και παρότι η σημερινή βαθιά διεθνής κρίση επιβάλλει περισσότερο από κάθε άλλη φορά την αναζήτηση ευρύτερων συναινέσεων, όπως ζήτησε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, και καθιστά αναγκαία τη διαβούλευση κυβέρνησης-φορέων, πριν την προώθηση κάθε σοβαρής μεταρρύθμισης στον ευαίσθητο χώρο της Κεφαλαιαγοράς, η ήδη συζητούμενη πρόταση νόμου συντάχθηκε από υπηρεσιακούς παράγοντες και κατατέθηκε στη Βουλή, χωρίς προηγουμένως να ζητηθεί η συμβολή των φορέων της αγοράς στην επεξεργασία της.
Επανειλημμένα έχει επισημανθεί από τον Σ.Μ.Ε.Χ.Α., ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς τείνει να εξελιχθεί από ανεξάρτητη εποπτική Αρχή σε ανεξέλεγκτη Αρχή, συγκεντρώνοντας υπερεξουσίες νομοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές, χωρίς μάλιστα οι λειτουργοί της να ελέγχονται δικαστικά κατά την άσκηση των καθηκόντων, ποινικώς ή αστικώς, μετά τη νομοθετική καθιέρωση του ακαταδίωκτου των λειτουργών της.
Η συμμετοχή των φορέων της αγοράς στη διαδικασία σχηματισμού του Διοικητικού Συμβουλίου, με προτάσεις μελών προς τον υπουργό Οικονομίας, όπως προβλέπουν οι ισχύοντες κανόνες, αποτελεί κρίσιμη ασφαλιστική δικλίδα κοινωνικού ελέγχου και διαφάνειας στη λειτουργία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Άλλωστε, κοινωνικοί φορείς συμμετέχουν στη διαδικασία ανάδειξης μελών του Διοικητικού Συμβουλίου άλλων σημαντικών εποπτικών αρχών, όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, ακριβώς με γνώμονα την ενίσχυση της διαφάνειας και του κοινωνικού ελέγχου και χωρίς να τίθεται εξ αυτής της αφορμής οποιοδήποτε ζήτημα συγκρούσεων συμφέροντος, ή περιορισμών στην ανεξαρτησία της ΤτΕ.
Πάγια άποψη του ΣΜΕΧΑ είναι ότι η συμμετοχή εκπροσώπων των φορέων αποτελεί εγγύηση για την ανεξαρτησία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, άποψη την οποία συμμερίζονται και κορυφαίοι Διεθνείς Οργανισμοί, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Με τις διατάξεις του άρθρου 10 του συζητούμενου νομοσχεδίου, η διαδικασία ορισμού μελών του Δ.Σ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς θα τεθεί υπό τον πλήρη έλεγχο του εκάστοτε υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, με τρόπο που δεν διασφαλίζει την ανεξαρτησία της Αρχής από την εκτελεστική εξουσία.
Ο Σ.Μ.Ε.Χ.Α. οφείλει να υπογραμμίσει, μάλιστα, ότι οι συζητούμενες ρυθμίσεις είναι ενδεχόμενο να μην υπηρετήσουν τη διακηρυγμένη επιδίωξη του νομοθέτη, δηλαδή την εξάλειψη πιθανών συγκρούσεων συμφέροντος, λόγω της σύμπτωσης της ιδιότητας ελέγχοντος και ελεγχομένου.
Υπενθυμίζουμε ότι το Χ.Α. και η Τράπεζα της Ελλάδος, που θα εξακολουθήσουν να προτείνουν μέλη για το Δ.Σ. της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς είναι φορείς εποπτευόμενοι από την Επιτροπή και τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (Πρόεδρος και Αντιπρόεδροι) αμέσως μετά τη λήξη της θητείας τους μπορούν να διοριστούν σε εποπτευόμενη μέχρι την προηγούμενη εταιρεία.
Ο Σ.Μ.Ε.Χ.Α. δεν επιθυμεί να μείνει σε θέσεις στείρας άρνησης, αλλά έχει καταθέσει ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις για τη βελτίωση της προτεινόμενης ρύθμισης:
1. Επιβολή μέσω νόμου απαγόρευσης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών για τριετία μετά την λήξη της θητείας τους για τον Πρόεδρο και τους δύο Αντιπροέδρους της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς καθώς επίσης και η μη συμμετοχή εκπροσώπου του Χ.Α στο Δ.Σ. της ΕΚ. Είναι οι ελάχιστες δύο πρόσθετες προϋποθέσεις που πρέπει να προστεθούν στο συζητούμενο νομοσχέδιο, για να μη θεωρηθεί προσχηματική η διάταξη του άρθρου 10.
Η μη προσθήκη αυτών των δύο διατάξεων (πέραν της τρίτης προϋπόθεσης δηλαδή της γνωμοδοτικής υποχρεωτικής Επιτροπής που έχει γίνει αποδεκτή από τον κ. Υπουργό) θα δημιουργήσει μείζον πολιτικό πρόβλημα, καθώς η θέση του Υπουργείου για τη μη συμμετοχή των εκπροσώπων των φορέων στο Δ.Σ. της ΕΚ, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, θα θεωρηθεί προσχηματική και θα ενισχύσει την αδιαφάνεια στην λειτουργία της ΕΚ.
Ειδικότερα ως προς την τριετή μετά τη λήξη της θητείας απαγόρευση εργασίας για την Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚ, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί πολιτικά γιατί η Κυβέρνηση δεν ακολουθεί την ίδια (δική της) πολιτική που εφαρμόστηκε για άλλες ανεξάρτητες αρχές, όπως η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης.
Ο ΣΜΕΧΑ πάντως έχει προτείνει σαν καλύτερη συμβατή και με τα δηλούμενα από την Κυβέρνηση λύση, να μείνει το Δ.Σ. όπως είναι (όπως συμβαίνει και στο Δ.Σ. της ΤτΕ όπου αντιπροσωπεύονται οι φορείς) και να δημιουργηθεί ξεχωριστή ανεξάρτητη Επιτροπή Επιβολής Ποινών κατάλληλα στελεχωμένη με συνταγματικά συμβατό κανονισμό λειτουργίας.
2. Καθορισμός του ύψους του μετοχικού κεφαλαίου ΕΠΕΥ σε 750.000 ευρώ από 1.500.000 που ισχύει σήμερα για υπηρεσίες λήψης – διαβίβασης, δεδομένου ότι οι τίτλοι καταχωρούνται και φυλάσσονται στο όνομα του τελικού επενδυτή στο ΣΑΤ με απόλυτη ασφάλεια.
Η νομοθετική ρύθμιση του θέματος κρίνεται απόλυτα αναγκαία, καθώς και λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης , η οποία έχει συρρικνώσει τους ισολογισμούς των ΕΠΕΥ και όχι μόνο, θα κλείσουν εταιρίες και τουλάχιστον 200 εργαζόμενοι θα απολυθούν.
Η κοινοτική νομοθεσία καθορίζει για την συγκεκριμένη κατηγορία ύψος μετοχικού κεφαλαίου σε 125.000 ευρώ ενώ σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα ούτε στη Κύπρο που οι ΑΧΕΠΕΥ τους ανταγωνίζονται στην ίδια κοινή πλατφόρμα των δύο Χρηματιστηρίων Χ.Α. και ΧΑΚ δεν έχει καθοριστεί πάνω από 300.000 ευρώ.
Η με νομοθετική ρύθμιση μείωση του μετοχικού κεφαλαίου σε επίπεδα και πάλι πολύ υψηλότερα των ευρωπαϊκών δεν εγκυμονεί κανέναν κίνδυνο για την αγορά, δεδομένου ότι χρήματα και τίτλοι πελατών τηρούνται σαφώς διαχωρισμένα από αυτά της ίδιας της ΕΠΕΥ και οι εταιρείες αυτές έχουν αδειοδοτηθεί μόνο για λήψη και εκτέλεση.

Αθήνα, 11 Μαρτίου 2009