Η οικονομία των κομμάτων
Το κυβερνών κόμμα πολύ ορθά άνοιξε προεκλογικά το μείζον ζήτημα της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, στο πλαίσιο ενός γενικότερου δημοσίου διαλόγου για τη διαφάνεια και την ποιότητα του δημοκρατικού μας συστήματος.
Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα είναι ισχυροί οικονομικοί οργανισμοί, με πλούσια χρηματοδότηση από το δημόσιο ταμείο -και όχι μόνο. Κάθε χρόνο αντλούν από το κράτος το 0,15% του προϋπολογισμού. Το ποσοστό μπορεί να φαίνεται χαμηλό, αλλά αν αναλογιστεί κανείς το τεράστιο και ταχέως διογκούμενο μέγεθος του κρατικού προϋπολογισμού αντιλαμβάνεται ότι μιλάμε για ένα συνολικό ποσό 80 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο μάλιστα αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, σε αντιστοιχία με την ανεξέλεγκτη, δυστυχώς, δημόσια σπατάλη.
Αυτή, βεβαίως, δεν είναι η μοναδική πηγή χρηματοδότησης των κομμάτων. Αντλούν έσοδα από τα μέλη και τους φίλους τους, εφαρμόζοντας και την “αμαρτωλή”, όπως εξελίχθηκε, μέθοδο των ανώνυμων κουπονιών, η οποία άνοιξε το “παράθυρο” στην εισροή χρήματος πάσης προελεύσεως -από ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα, ακόμη και με δραστηριότητες αμφίβολης νομιμότητας. Η υπόθεση της Siemens, όπως και οι αναφορές Ζορμπά σε «μαύρο χρήμα» που κινήθηκε προς κομματικά ταμεία, επιβεβαίωσαν πολλά από όσα όλοι υποπτεύονταν.
Τα τελευταία χρόνια, οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις των κομμάτων, συνήθως μέσω δανείων με εγγύηση τις κομματικές χρηματοδοτήσεις από τον προϋπολογισμό, θέτουν ένα πρόσθετο, σοβαρό θέμα, πιθανής δημιουργίας σχέσεων εξάρτησης των πολιτικών κομμάτων από το τραπεζικό σύστημα, το οποίο κατά τα άλλα, το πολιτικό σύστημα οφείλει να εποπτεύει και ελέγχει, διασφαλίζοντας το συμφέρον του Δημοσίου και των πολιτών.
Είναι φανερό, ότι είναι επείγουσα ανάγκη να αρχίσει δημόσιος διάλογος για την αναμόρφωση του ισχύοντος συστήματος χρηματοδότησης των κομμάτων, προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης, της διαφάνειας, της εξοικονόμησης δημόσιων πόρων, σε μια δυσμενή οικονομική συγκυρία που θα διαρκέσει αρκετά χρόνια, καθώς και της αποφυγής ύποπτων σχέσεων και εξαρτήσεων του πολιτικού συστήματος από μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Αναγκαίος είναι ο αυστηρός έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων, ενδεχομένως από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ή και από ορκωτούς ελεγκτές που θα εποπτεύονται από ανώτατους δικαστικούς. Απαιτείται, επίσης, η απαγόρευση των «ανώνυμων» χρηματοδοτήσεων στα κόμματα και η καθιέρωση της χρηματοδότησης μέσω τραπεζικών λογαριασμών και μέχρι ενός καθορισμένου ανώτατου ορίου για κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Ο δανεισμός των κομμάτων ίσως είναι σκόπιμο να γίνεται μόνο από κρατικά πιστωτικά ιδρύματα, όπως το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Ελπίδα όλων είναι ο διάλογος για το θέμα αυτό να ανοίξει γρήγορα, να είναι ουσιώδης και να καταλήξει σε μεταρρυθμίσεις σοβαρές και εφαρμόσιμες.