Ένα τρικέφαλο τέρας απειλεί τους θεσμούς
«Προσοχή, κίνδυνος! Θα δημιουργήσετε ένα… τρικέφαλο τέρας, μια δημόσια Αρχή που θα συγκεντρώνει και τις τρεις εξουσίες, εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική». Αυτή τη δραματική προειδοποίηση στους τότε κυβερνώντες είχε απευθύνει από το βήμα της Βουλής, πριν από αρκετά χρόνια, ο κ. Γιώργος Αλογοσκούφης.
Ποιο ήταν το «τρικέφαλο τέρας»; Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ΝΠΔΔ που οι τρεις της Εκτελεστικής Επιτροπής διορίζονται από τον Υπουργό Οικονομίας. Και ορθά ο κ. Αλογοσκούφης επισήμαινε, ήδη από τον Ιούνιο του 2000, τους σοβαρούς κινδύνους που θα εγκυμονούσε η εκχώρηση από την Πολιτεία πολυεπίπεδων εξουσιών σε μια ανεξάρτητη (ή, μήπως, ανεξέλεγκτη;) Αρχή.
Από το 2000 πέρασαν αρκετά χρόνια και μεσολάβησαν πολλές εξελίξεις, πολιτικές και οικονομικές. Δεν άλλαξαν, όμως, πολλά στο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία και ορίζει τις αρμοδιότητες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Η Αρχή εποπτείας όλων των δραστηριοτήτων της Κεφαλαιαγοράς εξακολουθεί να εμφανίζεται σαν «τρικέφαλο τέρας», συγκεντρώνοντας εξουσίες εκτελεστικές, νομοθετικές και δικαστικές: μπορεί να αποφασίζει και να διατάζει, αλλά έχει και τη δυνατότητα να επιβάλλει κυρώσεις για παραβάσεις της χρηματιστηριακής νομοθεσίας.
Δύσκολα μπορεί μέσα από τις γραμμές ενός σύντομου άρθρου να εξαντληθεί η συζήτηση περί του ρόλου και των εξουσιών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Αυτό, όμως, που μπορεί να ειπωθεί με ασφάλεια, είναι ότι ως τώρα η εκπροσώπηση των σημαντικότερων φορέων της αγοράς στη διοίκηση της Επιτροπής διασφάλιζε σε κάποιο βαθμό τη διαφάνεια στις αποφάσεις της, αλλά και τον κοινωνικό έλεγχό τους. Προτάσεις για περαιτέρω ανεξαρτησία της Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, όπως ξεχωριστή Επιτροπή επιβολής ποινών, Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων κλπ., δεν εισακούσθηκαν.
Δυστυχώς σήμερα φαίνεται ότι ορισμένοι κύκλοι επιχειρούν με παρασκηνιακές μεθοδεύσεις να παρασύρουν τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου σε μια επικίνδυνη ατραπό.
Κάποιοι προσπαθούν λόγω λήξης θητείας φιλικών προσώπων να αποκλείσουν από τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς μεταξύ άλλων το Σύνδεσμο Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών. Το μοναδικό επιχειρηματικό φορέα που άρρηκτα συνδέεται για δύο δεκαετίες με τη λειτουργία της χρηματιστηριακής αγοράς και με παρρησία και ανεξαρτησία έχει υπερασπισθεί το συμφέρον του Έλληνα, μικρού ιδιώτη επενδυτή, από τον οποίο και εξαρτάται αποκλειστικά η τύχη του.
Το πρόβλημα δεν είναι συντεχνιακό, πρόκειται για ζήτημα διατήρησης των τελευταίων ασφαλιστικών δικλίδων, που εμποδίζουν την εκτροπή του «τρικέφαλου τέρατος» σε επικίνδυνα ολισθήματα, όχι μόνο για την Κεφαλαιαγορά, αλλά για την ίδια τη λειτουργία της Δημοκρατίας και των θεσμών της. Ας ελπίσουμε ότι η νέα πολιτική ηγεσία όχι μόνο θα αποκρούσει αυτές τις εισηγήσεις αλλά θα αναβαθμίσει την ανεξαρτησία της. Έτσι η μεθοδευόμενη εκτροπή θα αποφευχθεί.